19-05-2006
Gedichten zitten zó dicht op je ziel
De kunst van het tevreden zijn
MIDDELBURG – Toen Robbert Jan Swiers aan kunstenaar Ramon de Nennie vroeg zijn bloemlezing songteksten te illustreren, kon hij niet bevroeden tot wat dat zou leiden. The fine art of being satisfied, dat vandaag wordt gepresenteerd in Middelburg, is een bijzonder en fraai vormgegeven uitgave geworden waarin poëzie, beeld en muziek volwaardig naast elkaar bestaan.
Swiers lijkt bezig met het opmaken van een tussenbalans van een deel van zijn artistieke leven. Onlangs publiceerde hij een selectie uit de gedichten die hij door de jaren heen heeft geschreven. De positieve reacties daarop waren voor hem aanleiding om ook naar zijn songteksten te kijken. „Het leek me leuk om, voor een heel beperkt publiek, weer zoiets te maken.” De Middelburger schrijft, naast zijn vele andere werkzaamheden, al sinds halverwege de jaren zeventig muziek: tien tot twintig nummers per jaar, onder meer voor zijn bands, zoals vroeger Swiers & Co en nu The Beamholes. Voor het boekje koos hij dertien – Engelstalige -nummers uit de periode van 1990 tot nu die hem het meest na aan het hart liggen.
Het zijn veelal zwaarmoedige teksten. Swiers schrijft dat toe aan zijn niet altijd even optimistische inslag. „Bij mij is het glas vaak half leeg in plaats van half vol. Een nummer ontstaat door iets wat me heeft geraakt. Ik word niet gegrepen door mooi weer, maar door bijvoorbeeld een kreupel vogeltje in de tuin, een echtscheiding of een overlijden.”
Aan De Nennie richtte hij het verzoek de uitgave te illustreren. Toen Swiers enkele weken later de resultaten onder ogen kreeg, was hij ‘flabbergasted’. Met tekeningen en computerbewerkingen had De Nennie een uiteenlopende reeks complete kunstwerken gemaakt. „Het ging om dertien teksten, dus het was een redelijk overzichtelijk gebeuren. Je kunt dan echt per tekst iets doen”, verklaart hij.
De variatie in de verbeeldingen die hij heeft gemaakt is groot. Daarmee is het boekwerk tegelijk een staalkaart geworden van de vele stijlen en disciplines die De Nennie de laatste jaren heeft beoefend.
Chaos
De afbeeldingen zijn de ene keer nauwer met de tekst verbonden dan de andere keer. Bij Crow’s song is bijvoorbeeld het silhouet van een kraai zichtbaar, maar ook een dansende figuur die lijkt te verwijzen naar de laatste zin van het nummer: There’s jast one certainty: that death can dance.
Bij Damian my friend liet De Nennie zich vooral leiden door het woord ‘chaos’ waarop hij in de tekst stuitte. „Toen dacht ik: dat is mooi, dan kan ik er een chaotische pagina van maken.”
In plaats van een tekstboek ondersteund door illustraties, zoals aanvankelijk de gedachte was, is The fine art of being satisfied een twee-eenheid geworden van tekst en beeld. De Nennie heeft de totale vormgeving op zich genomen, waarbij hij ook met de typografie van de teksten speelde en de uitgave tot in de puntjes heeft verzorgd. Uiteindelijk was voor beiden duidelijk dat ook de muziek daarbij niet mocht ontbreken. daarom is een cd toegevoegd, waarop Swiers de dertien nummers zingt en speelt. Naked, heet de cd, want het gaat om kale, ‘naakte’ opnames gemaakt in Studio Balkengat van Henk van Boeijen in Middelburg. Regelmatig legt Swiers daar nieuwe nummers in ruwe vorm vast.
De titel van het boek, The fine art of being satisfied, kan als ironisch worden opgevat. „De teksten stemmen niet echt tot vrolijkheid en tevredenheid”, zegt Swiers. Het resultaat echter wel en de titel ziet hij opdracht aan zichzelf om daar ook van te genieten, in plaats van zichzelf meteen weer te verliezen in andere projecten, zoals zijn gewoonte is. „Ik spoor mezelf aan om tevreden te zijn met waar ik mee bezig ben.”
De samenwerking tussen Swiers en De Nennie wordt van beide kanten als verrijkend en bijzonder geslaagd gezien. „Er liggen ook al ideeën voor nieuwe gezamenlijke projecten, maar eerst willen we hiervan genieten.”
Rolf Bosboom
Boek/cd: ‘The fine art of being satisfied’, door Robbert Jan Swiers en Ramon de Nennie.
Verkrijgbaar bij De Drukkerij in Middelburg.
Prijs: € 25,-.
Het boek wordt vandaag tussen 16.00 en 17.00 uur gepresenteerd in De Drukkerij.
