25-08-2006
Zomeratelier als artistiek epicentrum
MIDDELBURG – Soms stapt iemand onverhoeds binnen en kijkt even rond. „Ik zie dat jullie nog aan het inrichten zijn. lk kom later wel terug” – of woorden van gelijke strekking – is dan vaak de reactie. Bezoek is echter meer dan welkom in het Centrum voor Beeldende Kunst (CBK) in Middelburg. Want het gaat Ramon de Nennie en Hans Overvliet meer om het artistieke proces dan om het resultaat. Het is werk in uitvoering.
De twee Middelburgse kunstenaars nemen deel aan het Zomeratelier dat CBK Zeeland dit jaar voor de vierde keer heeft georganiseerd. De opzet ervan is dat een kunstenaar het pand aan de Balans tijdelijk als atelier gebruikt en daar werkt in samenspraak met een meer gevestigde kunstenaar, die als een soort mentor of nestor optreedt.
De Nennie is half juli aan de slag gegaan en hield de eerste weken telefonisch contact met Overvliet, die in Frankrijk verbleef. Uitgangspunt van hun gezamenlijke onderneming was een onderzoek naar de begrippen ‘origineel’ en ‘context’, met vragen zoals: in hoeverre verschilt een reproductie van het origineel en in welke mate beïnvloedt de directe omgeving een kunstwerk en het kijken ernaar? Dergelijke gedachten kunnen tot veel leiden, zo blijkt. Wie rondloopt in de ruimte, stuit telkens weer op andere dingen. Tijdelijke drempels verdelen de vloer in vakken, in een van de vakken is veertig kilogram paneermeel gestrooid waarin het woord ‘chapelure’ (Frans voor paneermeel) is geschreven, er hangt veel werk aan de muur, er zweeft een bank in de ruimte met daarop afbeeldingen van beide kunstenaars, in het midden staat een tafel met daarop allerlei aantekeningen – het is maar een greep.
Toevoeging
Kern van dit alles is een serie computerprints van De Nennie, De verdwijnende Madonna geheten. „Het is veertien keer hetzelfde werk, maar telkens met een kleine toevoeging”, zegt hij. „De achtergronden zijn steeds verschillend, waardoor het niet meer dezelfde werken zijn.”
De Nennie varieert ook in andere zin de context. Een aantal Madonna’s is verhuisd naar andere plekken in Middelburg, zoals het urinoir bij de Lange Jan. Daar is het al ontvreemd, waardoor het ook letterlijk een verdwijnende Madonna is.
Overvliet maakte zijn bekende collages, smalle stroken papier gecombineerd tot rasterpatronen. Een deel van de werken exposeerde hij in Frankrijk, de rest stuurde hij naar Middelburg. De Nennie heeft ze op zijn eigen wijze een plaats gegeven in de ruimte.
Op organische wijze ontstaat zo een expositie, want ook allerlei kunstenaars die langskomen leveren – gevraagd of op eigen initiatief – een bijdrage, met als opvallendste element de stapel gekleurde houten balken van Hein Verwer, in totaal vier ton zwaar. Robbert Jan Swiers schreef bijvoorbeeld gedichten bij de veertien Madonna’s. Ook andere elementen worden onverwacht onderdeel van het project, zoals een zaag die in een pilaar is achtergebleven of een verpakkingsdoos die tot kunstwerk is verklaard.
Aanwaaien
„Het is een tentoonstelling die steeds groeit”, zegt De Nennie. „De kunstenaars die komen aanwaaien kunnen participeren, waardoor de context verandert. Het is work in progress, om te voorkomen dat het te vroeg een expositie is. Voor de een komt dit misschien over als chaos; de ander zegt: wow, dit is iets nieuws.”
„Zo’n Zomeratelier is een heel mooie vorm”, vindt ook Overvliet. „Je begint samen vanuit een gedachte en mensen sluiten voortdurend daarop aan. Het atelier fungeert daardoor als epicentrum waar beeldend kunstenaars elkaar ontmoeten.”
Hoe dynamisch het Zomeratelier ook is, eens houdt het op. De eerste dagen van september zijn daarom gereserveerd voor de ‘fixatie’, waarin het denk- en werkproces stolt en belangstellenden het eindresultaat kunnen bekijken. Daarna valt de expositie uiteen in delen, die naar diverse locaties gaan. De afgelopen weken zijn vastgelegd op foto en film, waarvan presentaties worden gemaakt.
Hoewel Overvliet in het atelier formeel de rol van ‘nestor’ vervult, fungeren hij en De Nennie vooral op basis van gelijkwaardigheid. „Wat ik weer van Ramon leer, is hoe hij een beeld in de ruimte zet en het in een keer goed is. Daarin zie ik een enorm vakmanschap. Hij vertrouwt op zijn intuïtie, terwijl ik juist heel rationeel ben.”
Lijnen
Hij wijst op zijn collages, die hij doorgaans op witte muren toont. De Nennie plaatste ze echter in vlakken met schuine lijnen op een gekleurde wand. „Heel veel dingen komen uit banale gedachten tevoorschijn”, verklaart De Nennie. „Het werk van Hans bestaat uit alleen horizontale en verticale lijnen. Daar wilde ik eens ook een andere dimensie aan geven.”
Rolf Bosboom
Zomeratelier ‘1/1 – Almost genuine’ van Ramon de Nennie en Hans Overvliet, bij CBK Zeeland, Balans 17, Middelburg. Op werkdagen te bezoeken tussen 9 en 17 uur; vrijdag 1 september 10-17 uur, zaterdag 2 september 13-17 uur, zondag 3 september 13-18.30
